Slimme overstortmonitoring in rioolnetwerk van Aquafin
Aquafin beheert en optimaliseert het transport van huishoudelijk afvalwater in Vlaanderen. Een groeiende uitdaging is het monitoren van overstortwerking, waarbij tijdens hevige regenbuien rioolwater in de waterloop terechtkomt om wateroverlast te vermijden. Om een innovatief idee te verkennen voor het monitoren van overstortwerking met een tiltsensor, vond Aquafin in Crodeon de ideale partner om snel en efficiënt de potentiële meerwaarde te ontdekken.
Overstorten: noodzakelijk maar onwenselijk
Veel rioleringen in Vlaanderen zijn nog van het gemengde type, waarin zowel huishoudelijk afvalwater als regenwater wordt afgevoerd. Tijdens zware regenval kan de riolering overbelast raken, met wateroverlast tot gevolg. Om wateroverlast te voorkomen, worden overstorten voorzien: noodafvoeren die overtollig rioolwater tijdelijk lozen in de waterloop.
Hoewel overstorten essentieel zijn om straten en wijken droog te houden, is het ongezuiverd lozen van rioolwater in de natuur niet wenselijk. Een goed zicht hebben op overstortwerking is dus heel belangrijk om het rioleringsstelsel optimaal te beheren. Aquafin is al enkele jaren bezig met het uitrollen van een uitgebreid overstortmeetnet en zet hiermee het werk van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) verder. Met dit overstortmeetnet meten ze hoe vaak en hoe lang overstorten in werking treden.
De uitdaging: een vertekend beeld van overstortwerking
Aquafin volgt overstortwerking momenteel op door het waterniveau in het riool te meten. Wanneer het waterpeil in de riolering een bepaald niveau bereikt, betekent dit dat er een overstort plaatsvindt. Maar dat is niet altijd het geval.
Heel wat overstorten zijn namelijk voorzien van een terugslagklep, die voorkomt dat water uit de waterloop terugstroomt in het riool als de waterstand in de waterloop stijgt. Het probleem? Als het waterpeil in de waterloop tijdens een overstort stijgt, kan de klep dichtgeduwd worden. Hoewel het gemeten niveau in de riolering nog steeds boven de drempelwaarde ligt, is er in werkelijkheid eigenlijk geen sprake meer van een overstort.
Dit kan dus leiden tot verkeerde interpretaties van overstortduur en -frequentie. Om hier meer inzicht in te krijgen, ging Aquafin op zoek naar een manier om de werkelijke beweging van terugslagkleppen te meten.
De oplossing: tiltsensoren
Aquafin besloot tiltsensoren te testen op enkele overstorten. Deze sensoren meten de hoekverdraaiing van de terugslagklep en sturen die data in real-time door naar Crodeons Cloud platform (Crodeon Dashboard). Hierdoor kon Aquafin niet alleen zien wanneer het waterpeil hoog genoeg was voor een overstort, maar ook of de klep daadwerkelijk open stond of niet.
De installatie van de sensoren en Reporter verliep eenvoudig en snel. De technische medewerkers van de afdeling pilootonderzoek van Aquafin zijn enthousiast over de gebruiksvriendelijkheid van Crodeons systeem.
“De tijd tussen het uit de doos halen van de sensor en de data op je scherm krijgen, bedraagt letterlijk niet meer dan twee minuten.”
Monitoringsprojecten in afgelegen locaties zijn altijd een uitdaging op gebied van internetverbinding en elektriciteitsvoorziening. Dankzij Reporters eigen zonnepaneel en 2G/4G internet verbinding door de ingebouwde simkaart werd deze uitdaging gelukkig vlot overwonnen.
De resultaten: waardevolle nieuwe inzichten
Door de tiltsensoren naast de traditionele niveaumetingen uit de riolering en de waterloop te leggen, ontdekte Aquafin interessante inzichten:
- Nauwkeurigere overstortdata: in sommige gevallen bleek de overstort minder lang in werking te zijn dan oorspronkelijk gedacht.
- Betere probleemdetectie: dankzij de sensoren kunnen operationele problemen, zoals een verstopping in het rioolstelsel, sneller worden geïdentificeerd.
- Inzicht in de interactie met de waterloop: de meetgegevens toonden hoe een hoge waterstand in de waterloop de terugslagklep kon sluiten, waardoor overstortwerking stopte, wat niet kon worden vastgesteld met de klassieke niveaumeting.
De technische medewerkers van de afdeling pilootonderzoek van Aquafin concludeerden dat de tiltsensoren een belangrijke aanvulling kunnen zijn op het bestaande overstortmeetnet.
“Door de combinatie van klassieke niveaumetingen en tiltsensoren krijgen we een veel beter beeld van wat er echt gebeurt bij overstorten met terugslagkleppen. Deze inzichten helpen ons om overstorten nauwkeuriger te monitoren en zo ons rioolbeheer efficiënter en duurzamer te maken.”
Reporter: plug & play remote monitoring in een handomdraai
Reporter is Crodeons plug & play sensor module voor remote monitoring. Het IoT sensorapparaat beschikt over vier connectoren waar je vier sensoren naar keuze op kunt aansluiten. Reporter verbindt met het internet via de interne simkaart die toegang heeft tot het mobiele datanetwerk (2G/4G). Daarnaast kan Reporter gevoed worden door netstroom of zonne-energie, waardoor monitoring op zelfs de meest afgelegen locaties een fluitje van een cent wordt.
Een succesvolle samenwerking voor slimmer waterbeheer
Dankzij de inzet van tiltsensoren heeft Aquafin een veel completer en nauwkeuriger beeld gekregen van overstortwerking. De technologie biedt nieuwe mogelijkheden om overstorten slimmer te monitoren en problemen sneller te detecteren.
Dit project toont hoe innovatieve sensortechnologie kan bijdragen aan een duurzamer waterbeheer. Door deze inzichten kunnen toekomstige overstortmetingen verder geoptimaliseerd worden en kan Vlaanderen nog beter inspelen op de uitdagingen van waterbeheer in een veranderend klimaat.
Wil je meer weten over hoe Aquafin het Vlaamse rioolnetwerk beheert? Of lees meer over Crodeons oplossingen voor Smart Water.
Zie ook:
